دلایل اصلی نادیده گرفتن شبه حوادث

لطفا بی تفاوت نباشیم!

خیلی از ما در شرایطی بوده ایم که متوجه مشکلی در خانواده، شرکت یا جامعه شده ایم و باتوجه به اینکه از اهمیت موضوع باخبر بوده ایم و با دانش به اینکه احتمال ایجاد دردسر شدید برای فرد یا افراد به وجود خواهد آمد اما با بی تفاوتی از کنار آن ها گذشته ایم و زیر لب با خود گفته ایم به من چه؟! چرا باید برای خودم دردسر درست کنم؟! من حوصله داستان و درگیری ندارم!

اجازه دهید یک داستان در خصوص بهداشت روانی محیط کار که برای بنده در شرکت اتفاق افتاده بود را برای شما تعریف کنم، یک روز که با چند ساعت تاخیر وارد شرکت شدم متوجه این موضوع شدم که برق آشپزخانه دچار اتصالی و قطعی شده است و بصورت موقت تا قبل از حضور برق کار، با استفاده از چند راهی، برق را وارد اشپرخانه کرده بودند. شاید به نظر شما این داستان مشکل خاصی نداشته باشد اما اگر متوجه شوید که این چند راهی دقیقا روی زمین و به موازات سینک ظرفشویی قرار داشته بود، احتمالا برای شما داستان کاملا متفاوت به نظر خواهد رسید.

وقتی با این صحنه روبرو شدم و متوجه چند قطره آب روی چند راهی شدم، سریع به همکاران اطلاع دادم که احتمال بروز حادثه در این شرایط بسیار بالا بوده و شانس آورده ایم که تا الان فردی دچار آسیب نشده و در کمال ناباوری دیدم برای این افراد موضوع اصلا اهمیتی نداشته و به راحتی می گفتند خب به ما چه ارتباطی دارد؟ چرا ما باید پیگیر این موضوع باشم؟این حرف ها را در صورتی می زدند که احتمال داشت خود آنها دچار برق گرفتگی شدید شوند و یا احتمال حریق در آشپزخانه شرکتی که آنها در آن مشغول به کار بودند بسیار بالا بود. اما دلیل این بی تفاوتی ها چیست؟ دلیل مشکل بهداشت روانی محیط کار چیست؟

این فقط یک مورد از چندین شبه حوادثی است که در اطراف ما اتفاق می افتد. اما چرا خیلی از افراد این گونه رفتار می کنند؟ چرا به بهداشت روانی محیط کار نه کارگر توجه می کند و نه کارفرما؟ و چرا توجه به شبه حوادث و گزارش آنها برای خیلی از افراد مهم نیست آن هم درصورتی که احتمال دارد خود فرد، همکاران و یا شرکتی که در آن کار می کنند دچار مشکلات بسیار شدیدی شوند؟

از عمده ترین دلایل عدم گزارش شبه حوادث میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

ترس:خیلی از افراد با خود اینگونه فکر میکنند که اگر من به مافوق خود گزارش شبه حادثه را بدهم احتمالا وظیفه و مسئولیتی در این خصوص به من محول می شود.
خجالت: تصور اینکه با این گزارش دخالت در امور شرکت کرده اند و امکان دردسر برای خود در کار به وجود می آید از انجام این کار منصرف می شوند.
صرف زمان: در بعضی شرکت ها برای هر کاری نیاز به فرایند های پیچیده و کاغذبازی بسیار است و همین امر احتمال گزارش فرد و درگیری او در امورد اداری را به حداقل می رساند.
فشار همکاران: در خیلی از مواقع گزارش این شبه حوادث باعث می شود سایر همکاران به این فکر بیافتند که هر اتفاقی که در شرکت رخ میدهد توسط این فرد اطلاع داده می شود و همین موضوع باعث تغییر رفتار همکاران با وی می گردد.
عدم گزارش ساده تر است: چرا زمانی را که میتوان صرف امور شخصی کرد بابت مشکلات شرکت هدر برود؟
فقدان علاقه مندی به مجموعه: خیلی از افراد به اجبار و حسب نیاز در یک مجموعه مشغول به کار هستند و تمایلی به همکاری بابت مسائلی که از چشم مسئولان شرک پنهان است ندارند.
بیهودگی گزارش: افراد تصور این را دارند که خود مسئولان شرکت در جریان هستند و کاری انجام نمی دهند پس گزارش من هم اثری در بهبود شرایط ندارد و کاری از پیش برده نمی شود.

در بحث گزارش شبه حوادث در سازمان نمی توان فقط تمرکز را بر فقط روی نیروها جهت بهبود این امر قرار داد بلکه یک کار تیمی است. رعایت بهداشت روانی محیط کار و گزارش شبه حوادث هم برای مدیران و هم نیروهای شرکت باید به درستی شفاف شود که یکی از مهمترین این اقدامات آموزش است. زمانی که به درستی آموزش صورت گیرد می توان جلو حوادث بزرگتر و شدید تر را گرفت.

و اما چه راهکارهایی در این خصوص توجه به بهداشت روانی محیط کار می توان در نظر گرفت؟

فرهنگ یادگیری: به نیروها بخصوص افراد تازه ورود آموزش داده شود تا بصورت فطری به این باور برسند که موفقت یا شکست یک جموعه تاثیر مستقیمی روی وضعیت آنها خواهد داشت. فرهنگ گزارش دهی باید از سطوح پایینی تا بالاترین سطوح یک مجموعه صورت گیرد و البته این رفتار باید در سطوح بالاتر بیشتر باشد تا الگویی برای سایرین شوند.
فرهنگ بی طرفی: اگر شبه حادثه ای گزارش داده شد، مسئولان سازمان به دنبال مقصر نگردند بلکه هدف فرهنگ سازی گزارش شبه حوادث و برطرف کردن مشکلات جهت جلوگیری از حوادث بزگتر و شدیدتر باشد.
فرهنک انعطاف: اگر گزارش شبه حادثه به مسئولان داده شد، حتما در زمانی مشخص پیگیری جهت برظرف شدن مشکل صورت گیرد. زیرا در بسیاری از مواقع به علت درگیری های زیاد کاری، مسئولان این گزارشات را فراموش می کنند.
فرهنگ گزارش دهی: اگر گزارشی در خصوص شبه حادثه داده شد حتما شرکت در اولین فرصت در پی برطرف کردن آن مشکل باشد نه اینکه با پشت گوش انداختن این گزارش هم احتمال حادثه را افزایش دهند و هم انگیزه افراد را در مشارکت در این خصوص کم کنند.